AYM, eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 2016 yılında başkanlık sistemine yönelik tenkitlerini “Kandil’in sözcüsü”, “PKK’yı adeta parlamenter sistemin savunucusu üzere gösteriyor” ifadeleriyle haber yapan AKİT TV’ye RTÜK’ün verdiği cezanın iptali için açılan davanın reddedilmesini basın ve söz özgürlüğünün ihlali saydı. Yüksek Mahkeme, tabirlerin kullanım biçimlerini “PKK’lı Kılıçdaroğlu” biçiminde değiştirdiği ve bağlamından kopararak tabirleri cımbızladığı için mahkemeyi eleştirdi. Kanalın söz özgürlüğü ile Kılıçdaroğlu’nun gurur ve prestijinin korunması ortasında adil bir istikrar kurulmadığına dikkati çeken AYM kararına nazaran, para cezası tekrar mahkemeye taşınacak.
Akit TV’de 21 Aralık 2016 tarihinde yayımlanan Ana Haber bülteninde, dönemin CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun başkanlık sistemine getirdiği tenkitlerle ilgili bir haberde kullanılan sözler nedeniyle Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından 14 bin 359 lira idari para cezası uygulandı.
RTÜK’ün cezasına “İnsan onuruna ve özel hayatın kapalılığına saygılı olma prensibine ters olamaz, kişi ya da kuruluşları tenkit hudutları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı yahut iftira niteliğinde tabirler içeremez” prensibinin ihlal edilmesi münasebet gösterildi.
AKİT TV: “Kandil’in sözcüsü Kılıçdaroğlu, kripto FETÖ’cü Eren Erdem”
Söz konusu ana haber bülteninde Kılıçdaroğlu için, “Başkanlık sistemi hayalinin kan ve gözyaşına sebep olduğunu savundu”, “Kılıçdaroğlu bu telaffuz ile Kandil’in sözcülüğünü üstleniyor. Terör örgütü PKK’yı adeta parlamenter sistemin savunucusu üzere gösteriyor”, “Kılıçdaroğlu başkanlık sistemini kan dökmeden gerçekleştiremezsin dedikten sonra bombalar patlıyor, asker ve polisler şehit oluyor. Birebir Kılıçdaroğlu bu bahiste ısrar edersen terör aksiyonları artacak tehditleri savuruyor” biçiminde sözler kullanıldı.
Aynı haberde, periyodun CHP Milletvekili Eren Erdem için de, “Kılıçdaroğlu üzere CHP içindeki öteki vatan hainine de değinmek gerekiyor. İsmi Eren Fazilet, eski ulusalcı, kripto Fetö’cü, kelamda solcu, İran Casusu Eren Fazilet. Fetö’cü Karşı isimli gazetenin kuruluş sürecinde değerli rol oynadı” sözlerine yer verildi.
Mahkeme “aşağılayıcı” diyerek AKİT’in davasını reddetti, Danıştay onadı
AKİT TV, haberde yer alan tabirlerin tenkit hakkından ibaret olduğunu ve siyasi eleştirin söz ve basın özgürlükleri çerçevesinde yapıldığını öne sürerek RTÜK’ün para cezasının iptali için dava açtı.
Ancak Ankara 14. Yönetim Mahkemesi davanın reddine karar verdi. Yönetim mahkemesi gerekçeli kararında, dönemin CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’na yönelik olarak “tescilli hain”, “PKK’lı Kılıçdaroğlu” üzere sözlerin ve yeniden devrin CHP Milletvekili Eren Erdem’e yönelik olarak “vatan haini”, “kriptolu FETÖ’cü”, “sözde solcu”, “şerefsiz bir hain” gibi tabirlerin tenkit hudutlarının ötesinde küçük düşürücü ve aşağılayıcı nitelikte olduğunu belirtti.
AKİT TV’nin istinaf başvurusunu inceleyen Bölge Yönetim Mahkemesi ise müracaatın temelden reddine karar verdi. Kanalın kararı temyiz etmesi üzerine belgeyi inceleyen Danıştay 13. Dairesi de 2021 tarihinde “karar tarz ve hukuka uygun olup bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından” kararın onanmasına karar verdi.
AYM: Rahatsızlıklar yüksek sesle lisana getirilmeli
AKİT TV bunun üzerine 2021 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. Müracaat kapsamında haber bültenindeki sözleri inceleyen Anayasa Mahkemesi, haberin Kılıçdaroğlu’nun başkanlık sistemine dair yaptığı bir kısım açıklama ve hareketlerini öne çıkardığını, bu kapsamda toplumun tamamını ilgilendirdiği ve kamusal bir tartışmaya katkı sunduğu konusunda kuşku olmadığını belirtti.
Yüksek Mahkeme, bu mevzularda oluşan rahatsızlıkların yüksek sesle lisanlandırılmasının lakin kanıların rastgele bir maniyle müsabakadan açıklanabildiği demokratik rejimlerde mümkün olduğuna da dikkati çekti.
AYM mahkemeyi eleştirdi: “İfadeleri bağlamından koparmış, kullanım biçimlerini değiştirmiş”
Bu noktada birinci derece mahkemesi olan Ankara 14. Yönetim Mahkemesi’ni eleştiren AYM, AKİT TV’nin tenkit hakkı ve tabir özgürlüğü üzere argümanlarını dikkate almadığını kaydederek, mahkemeyi eleştiren kararında şu tabirlere yer verdi:
“Kullanılan tabirlerin bağlamını, lisana getirilme biçimi ve nedenini, ifadeyi kullanan ve tabirin muhataplarının pozisyonlarına bağlı olarak söz özgürlüğü alanının kapsamını, kullanılan tabirlerin art planı olup olmadığını ve karşı tarafın evvelki davranışlarını değerlendirmeksizin tabirleri bağlamından kopararak tek başına kıymetlendirmiş, üstelik tabirlerin kullanım biçimlerini de değiştirerek ele almıştır.”
“Adil istikrar kurulmamış, belli tabirler cımbızlanmış”
AKİT TV’nin müracaatlarını inceleyen mahkemelerinde kanalın basın ve tabir özgürlüğü ile Kılıçdaroğlu’nun erdem ve prestijinin korunması hakkı ortasında adil bir istikrar kurmaya çalışmadığına, programda geçen muhakkak sözlerin cımbızlanarak ve sadece soyut bir değerlendirmeyle kelam konusu tabirlerin aşağılayıcı ve küçük düşürücü olduğuna karar verildiğine hükmetti.
Para cezası tekrar mahkemeye taşınacak
AKİT TV’nin tabir ve basın özgürlüklerine yapılan müdahalenin demokratik toplum nizamının gereklerine uygun olmadığı sonucuna varan AYM, AKİT TV’nin söz ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verdi. Karar, tekrar yargılama yapılması için Ankara 14. Yönetim Mahkemesine gönderildi.