Tarihçi müellif Prof. Dr. İlber Ortaylı, İzmit Belediyesi’nin ’16 Ocak Basın Onur Günü’ aktiflikleri çerçevesinde Kocaeli’de düzenlenen konferansa katıldı. Ortaylı, “1923 yılında yapılan toplantıda çok partili devir konuşulmuş. O devir Avrupa’da diktatörlük vardı. Bu türlü bir devirde tek partili sistemle yönetilme üzere durumun olmasına karşın gaye ve telaffuz çok partili sistem olmuştur” dedi.
Ortaylı, Yunus Emre Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen aktiflikte, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk‘ün 16 Ocak 1923 tarihinde İzmit’te Kasr-ı Hümayun’da düzenlediği basın toplantısını anlattı. Basın toplantısında konuşulan Türk terimini anlatan Ortaylı, şunları kaydetti:
“Mustafa Kemal Atatürk o periyot burada bir basın toplantısı düzenledi. Basının sansür altına alınmasının ve genel siyasetin tartışılmasının bir süre için tatil edildiği periyottan önceki gündemin sonudur. Burada Türklük nedir, öbür kavimlerin durumu nedir ve Türk terimi neyi söz eder bunların hepsi basın toplantısında yer aldı. Bu basın toplantısından sonra çıkan ve Türkiye’nin birinci ve en uzun anayasası olan 1924 Anayasası’nda da çok açık bir biçimde Türk ve Türkler halinde yer almıştı. Bu Fransız anayasasında cemiyet, toplum ve siyaset tabirinden farklı bir tabir değildir. Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Türk bu manadadır.”
Ortaylı, toplantıda çok partili sistemin de konuşulduğunu belirterek, “Tek partili periyoda girilmediği periyottu. 1923 yılında yapılan toplantıda çok partili devir konuşulmuş. O periyot Avrupa’da diktatörlük vardı. Bu türlü bir devirde tek partili sistemle yönetilme üzere durumun olmasına karşın gaye ve telaffuz çok partili sistem olmuştur” değerlendirmesinde bulundu. (AA)