Getty Images Zerdeçal alternatif tedavi reçetelerinde yer alıyor Bazı ünlüler, klâsik tıp yerine, beslenme değişikliği ve alternatif tedavilerin kanserlerinin gerilemesine yardımcı olduklarını savundu.
Kanser tedavisi ve rehabilitasyonu için çalışan vakıfların birçok ise alternatif sistemlerin kanseri tedavi ettiğine ya da güzelleştirdiğine dair tıbbi ispat olmadığını söylüyor.
Peki bu alternatif tedaviler neler ve başvuranların sayısı neden artıyor?
Kasım ayında Hindistan’ın en başarılı eski kriket oyuncusu ve siyasetçi Navjot Singh Sidhu, eşinin kanserden kurtulduğunu açıkladı.
Sidhu eşinin beslenmesine limon suyu, çiğ zerdeçal, elma sirkesi, neem ağacı yaprakları, Hint fesleğeni, bal kabağı, nar, amla meyvesi, kırmızı pancar ve ceviz eklediğini ve güzelleştiğini söyledi.
Sidhu’nun görüntüsü viral olduktan sonra Hindistan’daki bir hastanede çalışan 200’den fazla kanser uzmanı, bu unsurlara dair araştırmaların sürdüğünü fakat kullanımlarını teşvik edecek delil bulunmadığını açıkladı.
Uzmanlar, topluma bu “işlevselliği kanıtlanmayan çareleri” kullanarak tedavilerini ertelememeleri davetinde bulundu.
Eylül ayında ise Avustralyalı model Elle Macpherson kendisine göğüs kanseri teşhisi konduğunu açıkladı ve kemoterapi yerine “içgüdüsel, kalp öncülüğünde, bütünsel bir yaklaşımı” tercih ettiğini söyledi.
Meme kanseri için kullanılan klasik kemoterapi tedavisi yanında akupunktur, yoga ve meditasyon üzere tamamlayıcı tedaviler sık sık kullanılırken, hekimler bu yolların hastanın genel manada sıhhatine düzgün geldiğini ve ağrıyı hafiflettiğini söylüyor.
Ancak hekimler, özel perhizler, mineraller ve vitamin aşılama üzere alternatif tedavilerin, bilhassa de tıbbi tedavilerin yerine kullanılmasına karşı çıkıyor.
Kanser alanında çalışan hayır kuruluşları da kimi alternatif tedavilerin ziyanlı olabileceği ve yan tesirler oluşturabileceğini, hatta çağdaş tıbba dayalı tedavileri aksatabileceği uyarısında bulunuyor.
Tıp dergisi Jama Oncology’de 2018 yılında yayımlanan bir araştırma, tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımının kanser hastalarında daha düşük hayatta kalma mümkünlüğü ile temaslı olduğunu savunuyor.
Buna karşın birçok kanser hastası tamamlayıcı ve alternatif tedavilere ilgi duyuyor ve bu da tekniklerin popülerliğini artıyor.
ABD’nin kanser araştırma kurumu American Society of Clinical Oncology tarafından yürütülen ve kansere dair görüşleri inceleyen bir araştırmaya nazaran, ABD’deki yetişkinlerin neredeyse yüzde 40’ı sırf alternatif tedavi prosedürleri kullanılarak kanserin güzelleştirilebileceğini düşünüyor.
“Kanseri iyileştiren” perhizlere dair görüntüler internette milyonlarca kere izlenirken, kansere yönelik beslenme biçimlerini anlatan kitaplar da Amazon’da en çok satan kitaplar ortasında sık sık yer alıyor.
Influencerlar tarafından yayılan ve çoğunlukla beslenme değişikliklerinden oluşan “doğal yöntemlerle” kanserin yenilebileceğini sav eden bir dizi toplumsal medya (X) paylaşımı da sırf 48 saatte 200 bine yakın beğeni topladı.
Paylaşımda insanlara kanserlerini “aç bırakmak” için oruç tutmaları, “DNA’larını hack etmeleri” ve kimi besinleri tüketerek “kök hücrelerini artırmaları” tavsiye ediliyor.
Kanser alanında çalışan yardım kuruluşu Macmillan, alternatif tedaviler kullanmayı düşünen şahısların tavsiye ve dayanak almak üzere kanser hekimlerine müracaatlarını tavsiye ediyor.
İLGİYİ ARTIRAN NE?
Alternatif tedaviler toplumsal medyada delil sunulmadan “mucize tedavi” olarak övülürken ilginin artmasında dezenformasyonun da tesiri bulunuyor.
İngiliz kanser cerrahı Dr. Liz O’Riordan “Kanser korkutucu bir hastalık. Size riskleri ve yararları söylemek zorundayız. Siz umut, katılık ve tedavi kelamı istiyorsunuz— lakin bir doktor size bunu taahhüt edemez” diyor.
Bu kelamda “tedaviler” çoğunlukla acısız ve doğal olarak yansıtılıyor. Bu da hassas bir ruh halindeki hastalar için çok fazla yan tesiri olabilen klâsik tedavilerden daha cazip görülebiliyor.
Alternatif tedavilere ilginin artmasındaki bir öbür sebep de birçok hasta için kaliteli kanser tedavisine erişimin sıkıntı olması ve erişebildikleri tedavilerin çoğunlukla yüksek maliyetli olması.
Dr. O’Riordan, “Para sorun olduğunda, ucuz tedavi yollarının çok cazibeli olabileceğini” söylüyor ve “satıcıların kırılgan durumdaki bireyleri avlayarak, onlara muhtaçlıkları olmayan eserler satmasından” tasa duyduğunu belirtiyor.
İngiliz tıp dergisi British Medical Journal’da yayımlanan bir araştırmaya nazaran Afrika’da kansere ve çağdaş tıp etkililiğine dair geniş çaplı farkındalık eksikliği var.
Aynı araştırma, alternatif tedavilere fazla bel bağlandığını kâfi eğitime sahip tıp uzmanının olmasını ve toplumun birçoklarının sıhhat sigortasının bulunmamasını, bu tıp tedavilere yönelim nedenleri ortasında sayıyor.
Alternatif tedaviler bazen kültürün bir kesimi da olabiliyor.
Afrika, Asya ve Hindistan’daki klâsik ‘şifa’ formülleri ve ideolojisinin esaslı bir geçmişi var ve bu onlara inancı artırabiliyor.
Geleneksel Çin tıbbının ve Ayurveda’nın birtakım rahatsızlıklara uygun geldiğine dair birtakım deliller bulunsa da, bu tekniklerin kanseri tedavi ettiğine dair delil çok az.
Peki, global çapta en çok tanınan alternatif tedaviler ve perhizler hangileri?
Getty ImagesAYURVEDA
Ayurveda, Hindistan’da yetişen zerdeçal üzere baharatlara ve masaja dayanan eski bir Hint tedavi sistemi ve buna alternatif kanser tedavisi olarak başvuruluyor.
ABD’li piyasa tahlil şirketi Market Research Future raporlarından birine nazaran Ayurveda’nın popülerliği global çapta artıyor ve dalın 2028 yılına kadar üç katına ulaşması bekleniyor.
Tıp dergisi Lancet’in raporuna nazaran Hindistan’da, bilhassa de kırsal kısımlarda kullanılan alternatif tedavi metotlarının ortasında naturopati, biyopati, homeopati, meskende hazırlanan tedaviler, ayrıkotu tedavisi, hidroterapi, akupunktur, idrar tedavisi, osteopati ve vipassana meditasyonu da sayılıyor.
Dr. O’Riordan bunlardan bazılarının çağdaş tıp tedavisi ile eşgüdümlü olarak ağrı idaresine yardımcı olabileceğini, lakin kimilerinin da birtakım kanser tedavileri ile olumsuz etkileşebileceğini söylüyor.
İngiltere’deki kanser araştırma merkezi Cancer Research UK’e nazaran zerdeçalın içinde bulunan zerdeçal sarısının birtakım kanser tiplerinde kanser hücrelerini öldürebileceğine dair ispat bulunuyor.
Ancak bu hususta çok daha fazla araştırma yapılması gerektiği belirtiliyor. Merkez, zerdeçalın ya da zerdeçal sarısının kanseri tedavi edebileceğine ya da önleyebileceğine dair de net bir delil bulunmadığını açıklıyor.
GELENEKSEL ÇİN TIBBI
Onkoloji dergisi Clinical Oncology Journal’da yayımlanan araştırmaya nazaran kanser hastalarının klâsik Çin tıbbı kullanma eğilimi hem Doğu’da hem de Batı’da artıyor, fakat bu usullerin güvenliliği ve etkililiği kanser uzmanları tarafından sık sık sorgulanıyor.
Geleneksel Çin Tıbbı akupunktur, masaj terapisi, bitkisel ilaçlar ve Tai Chi içeren bütünlüklü bir tıp sistemi ve bitkilerden elde edilen yüzlerce şifalı unsur kullanıyor.
Dr. O’Riordan, doktora danışılması halinde Çin tıbbının, çağdaş tıp yanında kullanılabileceğini, birtakım bitkisel ilaçların tıbbi kanser tedavisi ile etkileşebileceğini söylüyor.
PERHİZ DEĞİŞTİRMEK
Ketojenik beslenme, vegan ya da diğer kısıtlayıcı perhizlerin kanseri “aç bıraktığına” dair argümanlar da global çapta popülerlik kazanıyor.
BBC’ye konuşan kanser araştırmacısı Dr. David Robert Grimes “Kanseri aç bırakamazsınız, sadece kendiniz aç kalırsınız. Kanser hastası olarak kilo verirseniz, bu çok derecede tehlikeli olabilir” diyor.
Dr. Grimes sosyal medyada bu argümanların bombardımanına uğrayan hastaların kansere kendilerinin sebep olduğu fikrine kapılabileceklerini yahut daha berbatı, risklerin farkına varmadan bu tıp perhizleri uygulayabileceklerini söylüyor.
Hindistan’daki Mohan Dai Oswal Hastanesi’nde kanser uzmanı Dr. Kanupriya Bhatia hastalara, toplumsal medyadan etkilenmemeleri tarafında davette bulunuyor.
Dr. Bhatia, Kanupriya Bhatia “Kendi kendinize bir şeyler yiyip içmeye başlamayın, bu ziyanlı olabilir” diyor.
FENBENDAZOL İLACI
Fenbendazol hayvanlarda parazit enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaç.
Amerikalı bir iş beşerinin diğer alternatif tedavilerle birlikte Fenbendazol kullanarak kanserden kurtulduğunu sav etmesinin akabinde ilacın popülerliği arttı. Lakin iş adamı bu açıklamayı yaparken diğer kanser tedavileri içeren bir klinik deneye katıldığını açıklamamıştı.
Güney Kore’de ilaç yok satarken birçok kişi de “tedavi” süreçlerini toplumsal medyada belgelemeye başladılar.
Akciğer kanseri hastası bir komedyen ve müzikçinin bu ilacı aldığını söylemesi de, kendisi sonradan etkisiz olduğunu söyleyerek ilacı bırakmış olsa da, ilaca olan ilginin artmasında tesirli oldu.
Cancer Research UK ilacın inançlı ya da tesirli bir tedavi olup olmadığını araştıran hiçbir klinik deney yapılmadığını söylüyor.
Getty ImagesGRAVIOLA AĞACI
Afrika ve Güney Amerika’nın birçok bölgesinde graviola ağacının meyvesi, yaprakları ve gövdesinin kabuğu birçok rahatsızlığı tedavi etmek için kullanılıyor. Ağacın, birtakım enfeksiyonların tedavisinde yardımcı olduğuna dair birtakım deliller bulunuyor.
İnternette ve kullanıldığı coğrafyalarda Graviola meyvesinin kanseri “tedavi etme” potansiyeli olduğuna dair argümanlar uzun müddettir dolaşıyor, hatta kimi toplumsal medya paylaşımları meyvenin kanser tedavisinde kemoterapiden 10 bin kat daha tesirli olduğunu argüman ediyor.
Kanser alanında çalışan hayır kuruluşları ve Fransa’nın ulusal kanser enstitüsü, kanseri tedavi eden “mucize gıdalar” olmadığını söylüyor.
VAKIFLAR NE DİYOR?
Uzmanlar alternatif tedavi formülleri kullanmanın önemli tehlikeleri olduğuna dair ikazlarda bulunuyorlar.
Araştırmalara nazaran bu usulleri kullanan hastalar klasik tedavi tekniklerinden uzak durarak hayatta kalma talihlerini riske atabiliyor.
Dr. O’Riordan “Bu yöntemlerden kimileri tedavinin yanında kullanılabilir” diyor ve devam ediyor:
“Hastalar sırf alternatif tedavi uygulamayı seçtiklerinde sorun oluşuyor. Sadece alternatif tedavi uygulamaya karar veren insanların mevt olasılıklarının iki buçuk kat arttığını biliyoruz.”
Dr. Grimes modern kanser tedavilerinin kapsamlı bilimsel araştırmalara dayandığını söylüyor:
“Kanser hastalarının hayatta kalma oranları arttı ve artmaya da devam edecek. Bu bilim insanlarının ve hekimlerin çalışmaları sayesinde oldu, alternatif tedavilerin değil.”
Hindistan’daki kanser tedavi merkezi Max Institute of Cancer Care’in yöneticisi Dr. Harit Chaturvedi, kanserin “sihirli tek bir formül ile güzelleştirilen tek bir hastalık olmadığını” söylüyor.
Chaturvedi çağdaş tıp tedavi planlarının şahsa özel oluşturulduğunu ve kanserin çeşidine, muhakkak kanser hücrelerindeki genetik değişikliklere, kanserin başladığı organa ve hastalığın ne kadar yayıldığına bağlı olduğunu ekliyor.
Doktorlar şahısların hastalıklarıyla daha düzgün başa çıkmasına yardımcı olabilecek tamamlayıcı tedavileri genel olarak destekliyorlar. Lakin birçok vakit, tıbbi tedavinin yerine alternatif tedavilerin kullanılmaması ikazında bulunuyorlar.